Spis treści
Układ rozrządu i napęd rozrządu to kluczowe elementy składowe każdego silnika benzynowego i wysokoprężnego. W poniższym poradniku odpowiemy na szereg pytań. Co to jest rozrząd? Jak działa rozrząd? Do czego służy rozrząd? Co ile wymieniać rozrząd? Na czym polega wymiana rozrządu? Ile kosztuje wymiana rozrządu?
Wymiana rozrządu to bardzo ważna czynność eksploatacyjna. Nieterminowa wymiana rozrządu może doprowadzić do zniszczenia silnika, na skutek zerwania paska rozrządu. Tak samo groźne jest zwlekanie z naprawą uszkodzonego paska albo łańcucha rozrządu. W poniższym tekście zajmiemy się podstawowymi zagadnieniami, dotyczącymi rozrządu.
Co to jest rozrząd? Do czego służy rozrząd?
Rozrząd to jeden z najważniejszych elementów składowych każdej spalinowej jednostki napędowej. Od kilkudziesięciu lat produkuje się silniki górnozaworowe. Czyli w każdym silniku układ rozrządu znajduje się nad wałem korbowym.
Układ rozrządu steruje pracą zaworów dolotowych oraz zaworów wylotowych.
• Zawory dolotowe doprowadzają do cylindrów powietrze, zasysane przez układ dolotowy. W każdym współczesnym silniku diesla i w większości nowych silników benzynowych, powietrze to jest skompresowane przez turbosprężarkę i schłodzone przez intercooler (chłodnicę turbosprężarki).
• Zawory wylotowe usuwają z cylindrów spaliny, czyli gazy, powstałe po wybuchu mieszanki paliwowo – powietrznej. Gazy te po otwarciu zaworów dolotowych są kierowane do układu wydechowego samochodu.
Zależnie od konstrukcji silnika, stosuje się różne liczby zaworów. Producent może zastosować po 1 zaworze dolotowym i 1 wylotowym na cylinder (silnik 4 – cylindrowy 8V), po 2 zawory dolotowe i 2 wylotowe na cylinder (silnik 4 – cylindrowy 16V), albo po 3 zawory dolotowe i 2 wylotowe na cylinder.
Jak działa rozrząd?
Zawory w każdym cylindrze muszą otwierać się i zamykać w odpowiednim czasie. W jakim? Zależnie od położenia tłoka w danym cylindrze. Ma to ogromny wpływ na właściwą pracę silnika.
Zawory są otwierane dzięki krzywkom na wałkach rozrządu. Krzywki te zazwyczaj wpływają na dodatkowe elementy, takie jak dźwigienki zaworowe. Po naciśnięciu przez odpowiednio wyprofilowaną krzywkę, zawór otwiera się. Jedna krzywka na wałku rozrządu przypada na jeden zawór.
Dla większej sprawności i lepszego sterowania stosuje się dwa wałki rozrządu. Jeden wałek rozrządu może sterować zaworami dolotowymi, a drugi wylotowymi.
Napęd rozrządu – kluczowa część układu rozrządu
Jak zapewnić synchronizację pomiędzy otwieraniem zaworów a położeniem tłoków w cylindrach? To zadanie dla napędu rozrządu. Przekazuje on napęd z koła zębatego na wale korbowym na koło zębate na wałku rozrządu (albo na dwa koła zębate, na dwóch wałkach rozrządu). Napęd przekazywany jest w sposób bardzo precyzyjny, na dwa sposoby. Jakie:
• Za pomocą paska rozrządu, wyposażonego w ząbki, który łączy koła z wypustkami.
• Za pomocą łańcucha rozrządu, który łączy metalowe koła zębate.
Zastosowane rozwiązania sprawiają, że synchronizacja pomiędzy obrotami wału korbowego, a wałków rozrządu, jest idealna.
Aby pasek rozrządu i łańcuch rozrządu mogły pracować w odpowiedni sposób, stosuje się urządzenia dodatkowe. W przypadku paska rozrządu jest to koło pasowe i napinacz. W przypadku łańcucha rozrządu jest to napinacz hydrauliczny (zależny od ciśnienia oleju silnikowego), ślizgi i ewentualnie, inne urządzenia.
Napęd rozrządu jest wykorzystywany także do napędzana pompy oleju silnikowego oraz pompy cieczy chłodzącej.
Wymiana rozrządu – co ile wymieniać rozrząd?
Pasek rozrządu zużywa się w trakcie eksploatacji samochodu. Dzieje się tak na skutek naprężeń, starzenia się gumy itd.
Co ile wymieniać pasek rozrządu? Kiedy wymieniać pasek rozrządu?
• Producent samochodu określa w instrukcji auta, kiedy wymieniać rozrząd. Zazwyczaj jest to określone na dwa sposoby – co określony przebieg (na przykład co 100 – 150 tys. km przebiegu) lub czas (na przykład co 5 lat), w zależności od tego, co nastąpi pierwsze.
• W przypadku niektórych aut zaleca się, aby skracać termin wymiany rozrządu o kilkanaście tys. km przebiegu. Dla własnego bezpieczeństwa.
• Zaleca się, aby zawsze po zakupie samochodu używanego, wymienić w nim pasek rozrządu i skontrolować stan napinacza.
Co ile wymieniać łańcuch rozrządu? Łańcuch rozrządu wymienia się przy objawach awarii, takich jak metaliczny grzechot i terkotanie spod maski auta. Może ono pojawiać się tylko na zimnym silniku, może też pojawiać się przy większych prędkościach obrotowych silnika.
• W starszych samochodach łańcuchy rozrządu służą bezawaryjnie nawet powyżej 500 tys. km przebiegu. W autach z małolitrażowymi, turbodoładowanymi silnikami łańcuchy rozrządu mogą wymagać wymiany już po 100 – 150 tys. km przebiegu.
Zarówno w przypadku pasków, jak i łańcuchów, dostępne na rynku są zestawy rozrządu. Składają się one z paska lub łańcucha, pompy cieczy chłodzącej i elementów dodatkowych (np. rolki prowadzącej, rolki napinające itd.).
Co się stanie, jeśli nie wymienię rozrządu?
Jazda ze starym lub uszkodzonym paskiem, łańcuchem albo napinaczem jest bardzo ryzykowna. Może dojść do przeskoczenia albo zerwania napędu. W przypadku przeskoczenia silnik ulegnie rozregulowaniu. W przypadku zerwania najczęściej dochodzi do całkowitego zniszczenia silnika, na skutek zderzenia tłoków z zaworami.
Gdzie wymieniać rozrząd?
Wymiana rozrządu wymaga skorzystania z usług profesjonalnego warsztatu samochodowego. Dlaczego? Wszelakie błędy montażowe mogą mieć fatalne skutki. Zły montaż łańcucha albo paska może spowodować rozregulowanie silnika (na skutek utraty synchronizacji pomiędzy położeniem tłoków a otwarciem i zamykaniem zaworów) a nawet całkowite zniszczenie silnika.
Po wymianie rozrządu należy koniecznie zabrać ze sobą paragon albo fakturę, potwierdzające wykonanie wymiany rozrządu przez określony warsztat. To podstawa do ewentualnych roszczeń, w razie problemów ze źle wykonaną wymianą.
Kierowca może samodzielnie kupić zestaw rozrządu do swojego auta, dobierając go do marki, modelu, rocznika i wersji silnikowej. W przypadku łańcucha rozrządu trzeba kupić także olej silnikowy.
Znajdź warsztat, w którym profesjonalnie wymienisz rozrząd w Twoim samochodzie
Dzięki FIX MY CAR znajdziesz profesjonalny warsztat samochodowy, w którym możesz zlecić wymianę paska rozrządu albo łańcucha rozrządu. Znajdź warsztat w swojej okolicy, umów wizytę i wymień rozrząd, aby móc cieszyć się bezawaryjną pracą jednostki napędowej.
